Is een overschrijving in het aandelenregister een rechtsgeldige schenking?

De schenking is een rechtshandeling waarbij men als schenker zijn/haar geld, goederen of eigendommen overdraagt naar de begiftigde, zonder enige vorm van tegenprestatie. De schenker staat met andere woorden vrijwillig en zonder tegenprestatie iets af aan de begiftigde.

Schenkingen kunnen we in twee categorieën opsplitsen: de rechtstreekse schenking en de onrechtstreekse schenking.

Een rechtstreekse schenking is de rechtshandeling waarbij de schenking uit de rechtshandeling zelf voortkomt. Deze kan blijken uit een notariële schenkingsakte of de materiële handeling zelf zoals bij de handgift. Van dit laatste is er sprake wanneer het geschonken goed overgaat van de hand van de schenker in de handen van de begunstigde. Een voorbeeld hiervan is de schenking van juwelen door deze letterlijk af te geven aan de begunstigde.

Aangezien aandelen niet van hand tot hand overdraagbaar zijn, is een handgift hier niet mogelijk. Wil je aandelen rechtstreeks schenken? Dan zal je dat bij notariële akte moeten doen.

Zoals het woord zelf al aangeeft: de onrechtstreekse schenking is de schenking die gebeurt via een omweg. Het is een schenking die plaatsvindt onder de vorm van een andere rechtshandeling die ook ‘vermogensoverdragend’ en neutraal is, in die zin dat ze niet de vorm van een klassieke (rechtstreekse) schenking aanneemt. Bijgevolg is hiervoor geen notariële akte vereist.

Een gekend voorbeeld is de bankgift, waarbij gelden van de rekening van de schenker worden overgeschreven naar de rekening van de begiftigde.

Het onderscheid tussen rechtstreekse en onrechtstreekse schenkingen is van groot belang voor de fiscale gevolgen ervan:

1.       Een rechtstreekse schenking die plaatsvindt bij notariële akte wordt verplicht geregistreerd door de notaris. Hierdoor ben je het toepasselijke registratierecht verschuldigd, wat bij schenkingen de schenkbelasting is.

2.       Bij een handgift of bij een onrechtstreekse schenking is er geen notariële akte en bijgevolg geen verplichte registratie van de schenking. Hierdoor is er geen schenkbelasting verschuldigd. Maar let op: overlijdt de schenker binnen de drie jaar na de schenking? Dan zal er wel erfbelasting betaald worden door de begiftigde op hetgeen hem/haar geschonken is. Leeft de schenker langer dan de voormelde drie jaar? Dan is de schenking niet meer belastbaar en wordt het vermogen op een fiscaalvriendelijke manier overgedragen.

Elke besloten vennootschap, coöperatieve vennootschap of naamloze vennootschap dient verplicht over een aandeelhoudersregister te beschikken. Andere vennootschapsvormen kunnen vrijwillig ervoor kiezen een aandeelhoudersregister op te maken en bij te houden. Hierin wordt bijgehouden wie de aandeelhouders zijn en op welke datum en wijze ze deze aandelen hebben verkregen.

Krachtens artikel 5:29 van het Wetboek van Vennootschappen en Verenigingen heeft het aandeelhoudersregister een zekere bewijswaarde: wie daarin staat ingeschreven als houder van een aandeel, wordt tot het tegendeel ervan is bewezen vermoed titularis te zijn van dit aandeel.

Door die bewijskracht en het feit dat het nieuwe goederenrecht bepaalt dat de overdracht van een zakelijk recht (zoals het eigendomsrecht) kan worden overgedragen door loutere wilsovereenstemming tussen partijen, is het mogelijk dat een onrechtstreekse schenking via een overschrijving van de aandelen in het aandeelhoudersregister gebeurt. Maar dit geldt slechts volgens een minderheidsopvatting binnen de rechtsleer.

De meerderheidsopvatting is dat dit niet mogelijk is. De voornaamste reden hiervoor is dat een inschrijving in het aandeelhoudersregister geen eigendomsoverdracht teweegbrengt. Bijgevolg kan er geen sprake zijn van een schenking. Daarnaast zou de overschrijving in het aandeelhoudersregister slechts dienen om tegenstelbaarheid aan derden te verlenen aan een voorgaande overdracht van aandelen.

Niet enkel rechtsgeleerden maar ook rechters hebben zich hier al meermaals over uitgesproken, maar de meningen blijven helaas verdeeld. Bijgevolg is het met de huidige stand van zaken moeilijk in te schatten hoe de rechtbank in geval van een geschil zal oordelen.

Wens je je aandelen op onbetwistbare wijze te schenken? Dan doe je best beroep op een notaris voor een notariële akte. Dit betekent dus dat je het ereloon van de notaris zal moeten betalen en daarnaast in de meeste gevallen ook 3% schenkbelasting op de waarde van de aandelen moet rekenen. Tenzij deze aandelen classificeren als aandelen van een familiale vennootschap. In dat laatste geval is er namelijk geen schenkbelasting verschuldigd, mits er wordt voldaan aan de bijhorende voorwaarden.

“Is er dan geen andere manier om mijn aandelen te schenken, zonder dat er schenkbelasting op betaald moet worden?” horen we je al denken. Wel, die is er zeker. Ben je benieuwd naar de opties in jouw specifieke situatie? Of heb je vragen over dit artikel? Aarzel niet om contact op te nemen met een PIA-kantoor in jouw buurt. Wij helpen je graag verder.