Ben jij vandaag de enige aandeelhouder én bestuurder van je vennootschap? Dan draait alles rond jou. Maar wat als je onverwacht wegvalt? Wat gebeurt er dan met je bedrijf, je personeel, je klanten? Het is geen fijn onderwerp om over na te denken, maar wel een noodzakelijke vraag voor elke ondernemer. Want als je geen maatregelen neemt, kan het overlijden van de enige aandeelhouder je vennootschap volledig blokkeren — met financiële, juridische en reputatieschade tot gevolg.
Je vennootschap staat stil zonder bestuurder
Als jij de enige bestuurder bent en overlijdt, kan je vennootschap wettelijk geen enkele handeling meer stellen. Er is niemand bevoegd om facturen te versturen, rekeningen te betalen of overeenkomsten te ondertekenen. Zelfs lopende dossiers en bestellingen kunnen geblokkeerd raken.
Tegelijk lopen de vaste kosten door, en kunnen klanten of leveranciers afhaken. Je team zit mogelijks in onzekerheid. Het gebrek aan een plan kan dus snel gevolgen hebben voor de werking én toekomst van je onderneming.
Wat met de aandelen na overlijden van de enige aandeelhouder?
Wanneer een enige aandeelhouder overlijdt, gaan de aandelen over naar de erfgenamen volgens de regels van de wettelijke erfopvolging. Standaard erft de langstlevende echtgeno(o)t(e) het vruchtgebruik en je kind(eren) de blote eigendom. Maar dit verloopt niet automatisch. Eerst moet de nalatenschap juridisch verwerkt worden. Pas daarna kunnen de erfgenamen als aandeelhouders optreden.
In die tussenperiode — die weken tot maanden kan duren — kan niemand officiële beslissingen nemen binnen de vennootschap. Zeker bij discussie of onduidelijkheid in de erfopvolging ontstaat er snel stilstand en onzekerheid.
Verschil tussen vennootschapsvormen.
Het voortbestaan van je vennootschap hangt af van je vennootschapsvorm.
1. Personenvennootschappen
Een personenvennootschap (maatschap, vennootschap onder firma, commanditaire vennootschap) wordt ontbonden als je overlijdt als vennoot. Vervolgens gaat de vennootschap in vereffening en gaat het eventueel resterend vermogen naar je erfgenamen.
Dat kan je voorkomen door een voortzettingsbeding in je statuten op te nemen. Dan zetten je erfgenamen de vennootschap verder. Zij oefenen de rechten van de overledene uit in dezelfde verhouding als ze rechten hebben in de nalatenschap.
2. BV en NV
In een besloten vennootschap (BV) en een naamloze vennootschap (NV) is het voorzettingsbeding al voorzien door de wet. De vennootschap houdt niet op te bestaan, en de erfgenamen of legatarissen oefenen hun rechten uit volgens hun aandeel in de nalatenschap. Deze regeling geldt tot de verdeling van de aandelen.
In afwijking van deze regeling, kunnen de statuten ook iemand specifiek aanduiden die de rechten verbonden aan de aandelen zal uitoefenen in naam van alle erfgenamen. Dat kan eventueel ook door een voorlopig bewindvoerder, die door de rechtbank aangesteld wordt.
Wie bestuurt je vennootschap na je overlijden?
Als je de enige zaakvoerder/bestuurder bent, moeten je erfgenamen, die aandeelhouders worden, een algemene vergadering bijeenroepen om een nieuwe zaakvoerder/bestuurder te benoemen.
Op dit punt kunnen familiediscussies ontstaan, waardoor de benoeming aansleept. Ondertussen kunnen geen nieuwe beslissingen genomen worden. Daarom voorzie je in de statuten beter een opvolgend zaakvoerder/bestuurder. Zijn of haar mandaat begint automatisch te lopen na je overlijden. Er is dan geen benoeming nodig.
Zo voorkom je dat je vennootschap stuurloos achterblijft.
Een goede voorbereiding maakt het verschil. Als je vandaag actie onderneemt, kan je vermijden dat je vennootschap juridisch of operationeel verlamd raakt bij een onverwacht overlijden.
Dit zijn de belangrijkste opties:
1. Leg een opvolger vast in de statuten
In je statuten kan je laten opnemen wie je opvolgt als bestuurder bij overlijden. Dat kan een vertrouwenspersoon, medewerker of familielid zijn. Die persoon kan meteen de leiding opnemen zodra het overlijden officieel vastgesteld is.
2. Benoem nu al een tweede bestuurder
Ook als je alle beslissingen zelf neemt, is het verstandig om een tweede bestuurder juridisch mee op te nemen. Die hoeft vandaag niet actief te zijn, maar kan wel optreden wanneer jij plots wegvalt.
3. Werk met een testament
Wil je bepalen wie je aandelen krijgt en wat ermee moet gebeuren? Leg dit dan vast via een testament. Zo voorkom je conflicten tussen erfgenamen en zorg je voor een vlotte overdracht.
4. Schenking bij leven
Een schenking bij leven is een andere manier om te bepalen wat er met je aandelen gebeurt. Als je de blote eigendom schenkt, dan behoud je zelf het vruchtgebruik. Zo beschik je zolang je leeft nog over stemrecht op de algemene vergadering en blijf je dividenden van je aandelen ontvangen.
5. Laat je begeleiden door een expert
De juiste juridische en fiscale aanpak is maatwerk. Een ervaren adviseur helpt je om de overdracht van je vennootschap op een correcte manier te regelen, afgestemd op jouw situatie en familiale context.
6. Denk aan het bredere plaatje
Een goed plan biedt gemoedsrust: niet alleen voor jou, maar ook voor je familie, medewerkers en zakenpartners. Door duidelijke afspraken te maken, laat je niet alleen een vennootschap achter, maar ook rust en continuïteit.
Checklist: ben jij goed voorbereid?
- Heb je een opvolger aangeduid in je statuten?
- Is er een tweede bestuurder benoemd?
- Heb je een testament opgesteld?
- Heb je nagedacht over een eventuele schenking bij leven?
- Weten je erfgenamen wat je wil?
- Heb je je plannen besproken met een jurist of fiscaal adviseur?
Tijd voor een plan B?
Vandaag ben jij als enige aandeelhouder en bestuurder onmisbaar, maar morgen moet je vennootschap ook zonder jou kunnen verdergaan.
Denk op voorhand goed na wat je wil dat er met je vennootschap gebeurt wanneer je overlijdt. Je kan dat grotendeels zelf regelen via de statuten van je vennootschap, via een testament of via een schenking tijdens je leven.
Bij PIA Group helpen we je graag om tijdig de juiste keuzes te maken. We bekijken samen hoe jij de continuïteit van je vennootschap verzekert: op jouw tempo, en met oog voor jouw situatie.
Meer weten over onze diensten?
We helpen je graag verder.
Schrijf je in op onze nieuwsbrief