Geen kinderen? Begin op tijd met je successieplanning!

Met of zonder kinderen: successieplanning is voor iedereen belangrijk. Maar als je geen kinderen hebt, vraag je jezelf misschien wel af hoe je jouw successieplanning het beste aanpakt. Want zonder kinderen heb je geen directe erfgenamen om je nalatenschap aan over te dragen. Denk daarom tijdig na over hoe je je vermogen wilt verdelen en wie of wat je wilt begunstigen. Onze experts vertellen je er met plezier alles over.  

Zonder testament of andere regelingen geldt het standaard erfrecht. Indien je overlijdt zonder kinderen na te laten, komt je nalatenschap toe aan de dichtstbijzijnde familieleden. Dit is eventueel je partner, maar daarnaast ook bijvoorbeeld je ouders en je broers/zussen. Als er geen dichte familieleden meer zijn, wordt de nalatenschap beschouwd als ‘onbeheerd’ en komt ze toe aan de staat.

Partners, kinderen en ouders genieten van de laagste tarieven in de erfbelasting. Andere bloedverwanten, zoals een broer of een neef, erven aan veel hogere tarieven. Daarnaast zijn de tarieven progressief: het geërfde bedrag wordt opgesplitst in schijven, waarop afzonderlijke tarieven van toepassing zijn. De volgende tabel met tarieven (in Vlaanderen) van toepassing tussen partners, ouders en kinderen kan dit verduidelijken:

Hoe meer men erft, hoe sneller dat het totale tarief zal stijgen.  Bijgevolg kunnen we besluiten dat kinderloze koppels te maken kunnen krijgen met een hoge successiedruk. Dit willen we uiteraard ten alle tijden vermijden.

Een goede successieplanning is daarom noodzakelijk om de langstlevende partner financieel te beschermen en om ervoor te zorgen dat je nalatenschap bij de gewenste personen of goede doelen terechtkomt.

Een testament is het fundament van elke successieplanning. Als kinderloos koppel is het dé sleutel om een volledige controle te houden over de verdeling van je vermogen. Want met een testament kan je specifiek aangeven wie wat ontvangt. Zo kan je bijvoorbeeld kiezen om bepaalde bezittingen na te laten aan familie, vrienden of goede doelen.

TIP! Een veelgebruikte methode is het opnemen van restlegaten. Hierbij bepaal je dat een begunstigde enkel datgene ontvangt wat overblijft na een eerdere overdracht, zoals aan een partner of vriend. Deze techniek is bijzonder nuttig om te zorgen dat een deel van het vermogen uiteindelijk bij de juiste persoon/personen terechtkomt. Je kan er bijvoorbeeld voor kiezen om je vermogen in eerste instantie na te laten aan je langstlevende partner. Eens die partner ook overlijdt, zal het overgebleven vermogen naar een door jou gekozen tweede begunstigde gaan zoals een goede vriend(in) in plaats van naar de familie van de overleden partner.

Schenkingen zijn een belangrijke manier om tijdens het leven al vermogen over te dragen en tegelijkertijd de erfbelasting te beperken. In tegenstelling tot de erfbelastingen zijn de belastingtarieven op schenkingen vaak een pak gunstiger waardoor de fiscale druk verlaagd wordt.  

TIP! Een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik biedt de mogelijkheid om eigendom over te dragen terwijl de schenker het recht behoudt om bijvoorbeeld een woning te blijven gebruiken of huurinkomsten te ontvangen. Dit is ideaal voor kinderloze koppels die willen schenken, maar tegelijkertijd hun levensstandaard willen behouden.

Een populaire optie voor koppels zonder kinderen die samen onroerende goederen of andere vermogensbestanddelen bezitten, is het beding van aanwas. Hiermee gaat het deel van de overleden partner automatisch naar de langstlevende, zonder dat er successierechten betaald moeten worden. Dit beding wordt meestal gebruikt bij roerende goederen zoals effectenportefeuilles, maar kan ook toegepast worden op onroerende goederen. In dat laatste geval zijn er wel belastingen verschuldigd.

Het beding van aanwas is een belastingvriendelijke oplossing aangezien het onder welbepaalde voorwaarden niet als een schenking of erfenis wordt aanzien. Wel moet het beding evenwichtig zijn opgesteld, anders kunnen de belastingautoriteiten het alsnog beschouwen als een verdoken schenking.

Je kan er natuurlijk ook altijd voor kiezen om een bepaalde impact op onze maatschappij te maken door een deel van je nalatenschap te schenken aan goede doelen of stichtingen. Dit kan via een legaat in het testament of door een stichting op te richten. Hierdoor kan je je vermogen inzetten voor doelen die je nauw aan het hart liggen en een blijvende erfenis nalaten.

TIP! Sinds 1 juli 2021 geldt in Vlaanderen een nultarief voor legaten aan goede doelen. Dit betekent dat je op non-profit legaten dus geen erfbelasting moet betalen. Hetzelfde geldt voor schenkingen aan goede doelen.  

Als je geen kinderen hebt, is het naast jouw financiële planning natuurlijk ook belangrijk om na te denken over je eigen zorg. Een levenstestament of zorgvolmacht legt vast wie beslissingen mag nemen als je dat zelf niet meer kan, bijvoorbeeld omdat je dement bent of omdat je in een coma ligt. Iets wat je zeker ook niet uit het oog mag verliezen. Met een zorgvolmacht kan de persoon die jij aanduidt bijvoorbeeld namens jou schenkingen doen aan de persoon die jij wenst. Op die manier kan er aan successieplanning gedaan worden, terwijl je hier zelf niet meer toe in staat bent.

Het is duidelijk: ook als je geen kinderen hebt, is successieplanning een must! Het is een manier om je levenswerk en vermogen over te laten aan wie of wat voor jou belangrijk is. Door tijdig de juiste (juridische) instrumenten in te schakelen kan je de (fiscale) lasten verminderen en de financiële zekerheid van je partner en andere begunstigden waarborgen.